Zespół Charlesa Bonneta - omamy i halycunacje

  1. Terapia Centrum
  2. Psychoterapia Rzeszów
  3. Zespół Charlesa Bonneta


Zespół Charlesa Bonneta polega na widzeniu przedmiotów, które nie istnieją w realnym świecie. Na skutek problemów ze wzrokiem osoby widzą linie, figury geometryczne, budynki, zwierzęta, ludzi oraz przedmioty. Zespół Charlesa Bonneta oraz towarzyszące mu halucynacje nie są chorobą psychiczną. Osoby, które mają omamy wzrokowe związane z tym zespołem, można bowiem w łatwy sposób przekonać, iż widziane przez nie rzeczy nie istnieją w realnym świecie.

Zespoł Charlesa Bonneta

Zespół Charlesa Bonneta dotyka głównie osoby starsze, które borykają się z zaburzeniami widzenia. Nazwa schorzenia pochodzi od nazwiska szwajcarskiego prawnika, który zaobserwował specyficzne objawy u swojego dziadka. Starszy mężczyzna cierpiał na zaćmę, która w znacznym stopniu uszkodziła jego wzrok. Charles Bonnet jako pierwszy powiązał owe symptomy z utratą wzroku.

Osoby, które nie są w stanie poradzić sobie samodzielnie z halucynacjami, powinny skorzystać z pomocy psychologa lub psychoterapeuty. Istnieje bowiem obawa, iż mogą pojawić się inne zaburzenia psychiczne, takie jak zaburzenia lękowe lub wahania nastroju

Przyczyny zespołu Charlesa Bonneta

Zespół Charlesa Bonneta jest wynikiem różnego rodzaju schorzeń okulistycznych, które bezpośrednio związane są z utratą wzroku. Wśród najczęściej wymienianych chorób uznawanych za przyczynę tego schorzenia wymienia się: zaćmę, jaskrę, zwyrodnienie plamki żółtej (AMD) oraz retinopatię cukrzycową. Swoistego typu zagadką pozostaje pytanie, dlaczego osoby starsze, które tracą wzrok, doświadczają omamów wzrokowych?

Istnieją pewne teorie, które miałyby ową zagadkę wyjaśnić, jednak żadna z nich nie została ostatecznie potwierdzona. U osób z prawidłowym wzrokiem bodźce z narządu wzroku docierają do kory mózgowej, gdzie są odpowiednio przetwarzane. W przypadku pacjentów, u których pogorszeniu ulega zmysł wzroku, mózgowie zaczyna otrzymywać mniej bodźców nerwowych. Dochodzi do sytuacji, gdy struktury kory mózgowej otrzymując mniej pobudzeń nerwowych, zaczynają samodzielnie generować owe pobudzenia. To miałoby wyjaśnić, dlaczego osoby tracące wzrok widzą rzeczy, które w rzeczywistości nie istnieją.

Powyższą teorię potwierdzają wyniki badań naukowych. U pacjentów, u których zdiagnozowano zespół Charlesa Bonneta, omamy wzrokowe powodują wzmożoną aktywność kory mózgowej w obrębie płatów politycznych mózgu (odpowiedzialnych m.in. za widzenie). Wśród czynników ryzyka zespołu Charlesa Bonneta, obok zaburzeń narządu wzroku, wyróżnia się również: podeszły wiek, izolację społeczną, przemęczenie oraz stosowanie tzw. beta-blokerów.

Objawy zespołu Charlesa Bonneta

Podstawowym objawem zespołu Charlesa Bonneta są halucynacje. Omamy wzrokowe mogą przybierać różne postacie. Mogą to być halucynacje proste lub halucynacje złożone. Halucynacje proste objawiają się w postaci błysków, geometrycznych kształtów oraz plam kolorów. W przypadku halucynacji złożonych pacjent widzi złożone formy w postaci zwierząt, ludzi, budynków, pomieszczeń lub nawet krajobrazów.

Najczęściej są to przedmioty i osoby, z którymi osoba doświadczająca omamów wzrokowych nigdy nie miała styczności w przeszłości. Halucynacjom wzrokowym w przypadku zespołu Charlesa Bonneta nie towarzyszą halucynacje słuchowe lub wzrokowe.

Przebieg zespołu Charlesa Bonneta może być u każdego pacjenta inny. Najczęściej halucynacje pojawiają się u chorych codziennie. Długość trwania omamów wzrokowych jest silnie zróżnicowana - od kilku minut po nawet kilka godzin.

Halucynacjom, pomimo świadomości ich nierealności, może towarzyszyć lęk oraz poczucie zagrożenia. W przypadku osób z zespołem Charlesa Bonneta nie stwierdza się zaburzeń na tle psychicznym lub nerwowym (np. demencji, chorób neurologicznych).

Kogo dotyka zespół Charlesa Bonneta?

Zespół Charlesa Bonneta dotyka głównie osoby w podeszłym wieku. Na występowanie objawów tego schorzenia narażeni są przede wszystkim pacjenci, którzy borykają się z zanikiem wzroku. Na zespół ten częściej zapadają kobiety niż mężczyźni.

Omamy wzrokowe u osób starszych najczęściej zanikają po około 18 miesiącach od pojawienia się ich po raz pierwszy, jednak i od tej reguły są pewne wyjątki.

Leczenie zespołu Charlesa Bonneta

Leczenie zespołu Charlesa Bonneta powinno rozpocząć się od postawienia prawidłowej diagnozy. Co prawda, nie istnieją jednoznaczne kryteria, które mogłyby stanowić podstawę do zdiagnozowania tego schorzenia. Jednak wyróżnia się pewne przesłanki, które mogą pomóc w określeniu czy dana osoba boryka się z zespołem Charlesa Bonneta.

Są to:

  • omamom wzrokowym nie towarzyszą inne halucynacje (słuchowe, węchowe),
  • pacjent jest świadomy nierealności swoich wizji,
  • występowanie halucynacji złożonych przynajmniej raz w miesiącu.
  • U osób, u których podejrzewa się zespół Charlesa Bonneta, wykonywane są badania:
  • krwi (m.in. w celu wykluczenia zatrucia substancjami psychoaktywnymi),
  • obrazowe (mające na celu wyeliminowanie udaru mózgu),
  • psychiatryczne (służące wykluczeniu psychozy lub epizodów majaczenia).
  • Objawy zespołu Charlesa Bonneta z upływem czasu stopniowo zmniejszają swoje nasilenie. Zazwyczaj utrzymują się kilka - kilkanaście miesięcy, jednak odnotowano także przypadki, w których pojawiały się one regularnie przez kilka lat.

Wśród sposobów wali z omami wzrokowymi wyróżnia się:

  • operacje mające na celu wyeliminowanie problemów ze wzrokiem (m.in. operacja zaćmy),
  • gdy halucynacje pojawiają się wtedy, kiedy osoba jest w bezruchu (nie jest pochłonięta żadną inną czynnością) należy włączyć radio lub telewizor,
  • omamy wzrokowe mogą ustąpić na skutek naprzemiennego poruszania gałkami ocznymi w prawo i w lewo.