Problemy z pamięcią

 

Zaburzenia pamięci powstają na skutek procesów chorobowych, które mogą dotknąć różne rodzaje pamięci. To z kolei skutkuje dużą różnorodnością objawów. Za zdolność uwagi, uczenia się i pamięci odpowiedzialne są różne ośrodki anatomiczne w mózgu (zlokalizowane w hipokampie, w płatach czołowych, w płatach skroniowych). 
 

Rodzaje zaburzeń pamięci

Zaburzenia pamięci podzielone są na dwie kategorie - ilościowe oraz jakościowe. Zaburzenia pamięci ilościowe (inaczej dysmnezje) to m.in.:

• hipomnezja - są to zaburzenia polegające na niewielkich utrudnieniach dotyczących procesów zapamiętywania,
• hipermnezja - czyli zdolność zapamiętywania oraz przypominania sobie informacji w zakresie większym aniżeli w przypadku przeciętnej osoby w danym wieku,
• amnezja - jest to całkowita lub czasowa utrata wspomnień z danego okresu życia, może być wynikiem m.in. urazu głowy.

W przypadku zaburzeń pamięci jakościowych (inaczej paramnezji) mowa o:

• złudzeniach pamięciowych - polegają one na zniekształconych wspomnieniach,
• konfabulacji - luki pamięciowe uzupełniane są zdarzeniami, które faktycznie nie miały miejsca,
• kryptomnezji - pamiętanie zdarzeń bez możliwości identyfikacji wspomnień, może objawiać się m.in. poprzez bezwiedne przypisywanie sobie słów, które wypowiedziała inna osoba.

Przyczyny zaburzeń pamięci

Wśród najczęściej wymienianych przyczyn zaburzeń pamięci wymienia się zaburzenia otępienne. Schorzeniem zaliczanym do tej grupy jest choroba Alzheimera, która dotyka nawet co piątą osobę w wieku 80 lub więcej lat. Pomimo tego, iż choroba ta kojarzona jest z wiekiem starczym, może pojawić się nawet u trzydziestolatków, zwłaszcza gdy w ich najbliższej rodzinie występują przypadki Alzheimera (skłonności genetyczne). Z tego też względu silne zaburzenia pamięci w młodym wieku nie powinny być bagatelizowane, lecz konsultowane ze specjalistami. Do zaburzeń otępiennych zalicza się również chorobę Parkinsona oraz otępienie czołowo-skroniowe.

Innymi przyczynami zaburzeń pamięci mogą być:

• choroby o podłożu endokrynologicznym (np. niedoczynność tarczycy, niedoczynność przysadki, choroba Cushinga),
• depresja,
• nadużywanie alkoholu,
• zatrucie metalami ciężkimi,
• niedobory witamin z grupy B (B1, B2, kwas foliowy),
•  stwardnienie rozsiane,
• nowotwory w obrębie ośrodkowego układy nerwowego,
• zakażenie struktur mózgowia,
• choroba Wilsona,
• stany poudarowe.

Objawy zaburzeń pamięci

Objawy zaburzeń pamięci w zależności od ich rodzaju mogą mieć różnorodnych charakter. Zaburzenia, które objęły pamięć krótkotrwałą, najczęściej objawiają się niemożnością przypomnienia sobie zdarzeń, które miały miejsce kilka minut lub godzin wcześniej. Symptomem problemów z pamięcią długotrwałą jest zaś trudność w przypomnieniu sobie wydarzeń, które miały miejsce kilka - kilkanaście lat temu i dotyczą odległej przeszłości.

Objawy zaburzeń pamięci a ich rodzaj:

• amnezja wsteczna - osoba traci wspomnienia z przeszłości, dotyczące okresu sprzed zadziałania czynnika sprawczego, odpowiedzialnego za utratę pamięci,
• amnezja następcza - występuje brak możliwości zapamiętywania tego, co ma miejsce po wystąpieniu czynnika sprawczego,
• złudzenia pamięciowe - osobie wydaje się, iż coś miało lub nie miało miejsca, a w rzeczywistości było zupełnie odwrotnie, np. podczas wspominania spotkania ze znajomymi osoba taka jest przekonana, iż nie towarzyszył im któryś ze znajomych, a faktycznie dana osoba spędzała wówczas czas z chorym,
• kryptomnezje - inaczej nazywanie nieświadomym wspominaniem, najczęściej objawia się tym, iż pacjent przypisuje sobie myśli innych osób, co może skutkować m.in. dopuszczeniem się nieumyślnego plagiatu,
• konfabulacje -  objawia się występowaniem fałszywych wspomnień, osoba chora, u której w pamięci występują luki pamięciowe, zapełnia je nieistniejącymi zdarzeniami, które są logicznie dopasowane do wypowiedzi,
• niepokojące powinny być również poważne zaburzenia pamięci u osób starszych, które objawiają się m.in. zapominaniem własnego adresu, nierozpoznawaniem członków najbliższej rodziny; taki stan wymaga konsultacji z lekarzem specjalistą.
   

Leczenie zaburzeń pamięci

Leczenie zaburzeń pamięci powinna rozpocząć właściwa diagnostyka. W przypadku niektórych zaburzeń (m.in. choroba Alzheimera, Parkinsona, otępienie czołowo-skroniowe) konieczne jest wprowadzenie leczenia farmakologicznego. Nie cofnie ono zmian, które już zaszły, jednak spowolni rozwój choroby. Gdy przyczyną problemów z pamięcią są schorzenia endokrynologiczne, konieczne jest stosowanie leków, np. hormonów tarczycy przy wystąpieniu jej niedoczynności.

Leczenie zaburzeń pamięci spowodowanych nadużywaniem alkoholu możliwie jest dzięki wprowadzeniu leczenia uzależnienia. Pomocna jest również suplementacja witaminy B1.

Elementami właściwej diagnozy zaburzeń pamięci są m.in.:

• wywiad lekarski z osobą chorą oraz jej członkami rodziny,
• wywiad ogólnolekarski stwierdzający lub wykluczający istnienie chorób somatycznych,
• badania laboratoryjne,
• badania funkcji poznawczych,
• badania neurologiczne,
• ocena stanu psychicznego,
• wykonanie testów psychologicznych umożliwiających rozpoznanie konkretnej choroby.

Im wcześniej następuje rozpoznanie zaburzeń pamięci, tym szybciej zostaje wprowadzone odpowiednie leczenie. Właściwe leczenie może skutecznie spowolnić proces utraty pamięci.