Depresja jest chorobą złożoną. Może być uwarunkowana biologicznie (depresja endogenna) lub psychologicznie (depresja egzogenna).
Przyczyny depresji endogennej są ściśle związane z nieprawidłowościami w funkcjonowaniu ośrodkowego układu nerwowego.
Niektórzy specjaliści dopatrują się przyczyn depresji w niedotlenieniu mózgu, które mogło nastąpić podczas trudnego porodu. Depresja może być także reakcją na wydarzenia traumatyczne (zespół stresu pourazowego).
Jednym z pierwszych objawów depresji jest stopniowa utrata radości życia. Osoba chora przestaje odczuwać przyjemność z rzeczy, które dotychczas były jej źródłem. Pogorszenie nastroju jest związane z uczuciem zobojętnienia oraz poczuciem pustki. Osobie zmagającej się z depresją jest obojętne, co dzieje się w jej otoczeniu oraz co będzie się dziać w przyszłości. Takiemu stanowi towarzyszy głęboki smutek, płacz, nad których trudno zapanować oraz niemożność opanowania emocji. Depresja może objawiać się także zwiększoną impulsywnością.
Kolejnym symptomem jest ograniczenie lub całkowita, stopniowa rezygnacja z dotychczasowych zainteresowań. Pojawiają się także problemy z wykonywaniem podstawowych czynności, takich jak wstawanie z łóżka, mycie się, uczesanie, ubieranie. Codzienna aktywność zostaje ograniczona do minimum ze względu na to, że osoba chora cierpi na przewlekłe zmęczenie.
Objawem depresji są myśli depresyjne. Osoba chora dokonuje negatywnej, pesymistycznej oceny swojego życia, traci poczucie własnej wartości poprzez zaniżoną samoocenę oraz przekonanie, iż jest człowiekiem niepotrzebnym nikomu, bezwartościowym. Obok myśli depresyjnych mogą pojawić się urojenia depresyjne. Wiążą się one najczęściej z poczuciem winy czy też brakiem perspektyw na przyszłość.
Osoba chora traci poczucie sensu życia. W jego miejsce wkrada się bezradność, rezygnacja, a nawet myśli o śmierci. Mogą to być wewnętrzne prośby o śmierć z powodów naturalnych lub myśli samobójcze.
Depresji często towarzyszy także lęk. Osoba chora ma poczucie, że stale się czegoś boi, jednak nie jest w stanie jasno określić czego. Zazwyczaj pacjenci opisują to uczucie jako ścisk w okolicach klatki piersiowej.
Depresja starcza bywa mylona z otępieniem starczym oraz typowymi objawami starzenia. W grupie ryzyka znajdują się osoby powyżej 65. roku życia, samotne, pozbawione kontaktu z rodziną. Ze względu na to, że bliscy zajęci są swoim życiem, często nie zauważają, że senior ma typowe objawy depresji starczej.
W przypadku osób w podeszłym wieku przyczyny depresji starczej najczęściej związane są z poczuciem osamotnienia, brakiem zainteresowania ze strony najbliższych, uczuciem bezużyteczności oraz przekonaniem, iż jest się nikomu niepotrzebnym.
U osób po 65. roku życia często występuje depresja z objawami psychotycznymi. Seniorzy zaczynają mieć omamy słuchowe oraz urojenia hipochondryczne i nihilistyczne. U osób starszych pojawiają się zaburzenia poznawcze w depresji.
Rokowania w depresji są uzależnione od wielu czynników. Są to m.in. wiek, dotychczasowa aktywność zawodowa oraz towarzyska, a także wsparcie ze strony najbliższych.
Jak walczyć z depresją? Jak pomóc osobie bliskiej? Jak z niej wyjść samemu? Te pytania zadaje sobie prawie każda osoba, która czuje, że ona sama lub ktoś jej bliski mógł wpaść w sidła depresji. W Internecie można wykonać test psychologiczny na depresję, który pomoże stwierdzić, czy dane objawy są tylko chwilowym spadkiem nastroju, czy też początkiem choroby. Ostatecznego rozpoznania choroby dokonuje lekarz.
Leczenie depresji wymaga psychoterapii oraz terapii farmakologicznej. W przypadku leczenia farmakologicznego leki powinny być dobrane indywidualnie do pacjenta oraz objawów, z którymi się boryka. Leczenie lęków i depresji opiera się także na właściwie prowadzonej psychoterapii. Najczęściej ze względu na swą dużą skuteczność jest to terapia poznawczo-behawioralna. Jaki lekarz może przeprowadzić leczenie? Pomocną dłonią służy psychoterapeuta i psycholog.
Cytowanie:
Constance Hammen, Depresja, przekład Trzebiatowska M., Gdańsk 2006